Sự khác nhau về tổ chức giữa thần kinh giao cảm và phó giao cảm, hệ Cholinergic và Adrenergic
I. So sánh giữa hệ giao cảm và phó giao cảm
|
Hệ giao cảm |
Hệ phó giao cảm |
|
Trung tâm nằm liên tục trong tuỷ sống |
Trung tâm không nằm liên tục nhau trên não và trong tuỷ sống. |
|
Hạch giao cảm nằm gần trung tâm, xa tạng |
Hạch phó giao cảm nằm gần tạng, xa trung tâm |
|
Sợi tiền hạch ngắn, sợi hậu hạch dài |
Sợi tiền hạch dài, sợi hậu hạch ngắn |
|
Một sợi tiền hạch thường tạo synap với khoảng 20 sợi hậu hạch nên khi kích thích ảnh hưởng giao cảm thường lan rộng |
Một sợi tiền hạch nối với một sợi hậu hạch nên khi kích thích ảnh hưởng phó giao cảm thường khu trú. |
II. So sánh hệ cholinergic và hệ adrenergic:
Các sợi thần kinh giao cảm và phó giao cảm bài tiết 1 trong 2 chất truyền đạt thần kinh là noradrenalin (norepinephrin) và acetylcholin.
1. Hệ cholinergic:
- Sơi bài tiết acetylcholin được gọi là sợi cholinergic, gồm:
o Sợi tiền hạch giao cảm và phó giao cảm.
o Sợi hậu hạch phó giao cảm.
o Sợi hậu hạch giao cảm đến chi phối cho tuyến mồ hôi, cơ dựng lông, một số mạch máu.
- Acetylcholin:
o Tổng hợp: được tổng hợp ở tận cùng sợi cholinergic.
Thời gian tác dụng vài giây.
o Acetylcholin được phân huỷ theo phản ứng:
- Receptor của hệ cholinergic: 2 loại
o Receptor Muscarinic (M): nằm trên tế bào đáp ứng trong synap với sợi hậu hạch phó giao cảm. Có các loại M1 và M2.
o Receptor Nicotinic: có 2 loại N1 và N2.
* N1 nằm trên tế bào hậu hạch trong synap với sợi tiền hạch giao cảm và phó giao cảm.
* N2 nằm trên tế bào cơ vân trong synap với sợi hậu hạch phó giao cảm (tấm vận thần kinh cơ).
2. Hệ adrenergic.
- Sợi bài tiết noradrenalin được gọi là sợi adrenergic, gồm:
o Sợi hậu hạch giao cảm.
o Tuỷ thượng thận cũng có thể xem thuộc hệ này:
- Noradrenalin:
o Tổng hợp: được tổng hợp ở tận cùng sợi adrenergic theo các bước:
Tyrosin →DOPA →Dopamin → Noradrenalin
o Ở tuỷ thượng thận 80% noradrenalin được chuyển thành adrenalin.
o Thời gian tác dụng vài giây, riên adrenalin và noradrenalin do tuỷ thượng thận bài tiết vào máu còn kéo dài tác dụng 10 – 30 giây, sau đó tác dụng giảm dần.
- Noradrenalin và adrenalin bị bất hoạt theo 3 đường:
o Tái nhập trở lại cúc tận cùng của sợi hậu hạch giao cảm.
o Khuếch tán vào dịch kẽ bao quanh.
o Bị các enzyme phân giải như enzyme Catechol – O – methyltranferase.
o Receptor của hệ adrenergic: nằm trên tế bào đáp ứng tạo synap với sợi hậu hạch giao cảm. Gồm 2 loại:
* Receptor α: có α1, α2.
* Receptor β: có β1, β2.
Guyton 12th edition (25/08/2013) Phản xạ có điều kiện và không điều kiện (10/07/2011) Phản xạ của tiểu não (10/07/2011) Chu kỳ kinh nguyệt (10/07/2011) Các hormone ảnh hưởng lên chuyển hoá muối nước (10/07/2011) Tác dụng và điều hoà bài tiết hormone glucocorticoid (10/07/2011) Tác dụng và điều hoà bài tiết hormone T3 và T4 (10/07/2011) Điều hoà hoạt động lọc cầu thận (10/07/2011) Tái hấp thu canxi, phosphate, magnesium và sự vận chuyển potassium tại ống thận (10/07/2011) Sự tái hấp thu glucose, natri, clo và nước tại ống thận (10/07/2011)
