Y Cần Thơ- Powered by TheKyOnline.vn
GIÁ TRỊ VĂN HÓA MỸ

I. BÌNH ĐẲNG

Sự tin tưởng lớn nhất của người Mỹ từ khi lập quốc là mọi người đều có cơ hội ngang nhau để thành công. Khái niệm này có thể còn ưu tiên hơn cả “tự do”, hay ít nhất cũng bổ sung cho tự do. Vì đất nước rộng mênh mông, của cải không thiếu, nên ai cũng được tự do cạnh tranh một cách bình đẳng. Năm 1782, nhà văn Pháp Crèvecoeur nhận định là quá trình từ “tớ” thành “chủ” là quá trình trở thành người Mỹ. Thực tế thì có rất nhiều người vẫn bị lép vế, hàng ngày vẫn còn có sự khinh miệt chủng tộc, nhưng huyền thọai về “bình đẳng” vẫn tồn tại trong tiềm thức cộng đồng, ít nhất là trong bộ phận da trắng nói chung. “Nhất thân nhì thế” không quan trọng bằng khả năng cá nhân. Con người thích người giàu và làm giàu.

Xã hội phải được bình đẳng về “cơ hội” nhưng không bình quân về lợi tức; có sự bất bình đẳng vì ai có khả năng sẽ vượt lên. Phần nào, hệ thống chính trị cũng khiến cho lòng tin ấy tồn tại, nhiều khi một cách khá ngây thơ. Thí dụ, người ta vẫn nghĩ là ai cũng có thể trở thành tổng thống, bất kể giàu nghèo, thuộc thành phần nào.

Người Mỹ khó chịu khi thấy người nước khác đối xử với mình quá ư cung kính, như thần thánh. Phụ nữ cũng phải đựơc kính trọng như nam giới…

Dĩ nhiên không phải không có sự bất bình đẳng trong tuổi tác, giới tính, của cải, địa vị, nhưng cách thể hiện rất tế nhị, không lộ liễu (giọng nói, -ưu tiên nói trước sau, - ngồi ở đầu bàn).

II. HƯỚNG VỀ TƯƠNG LAI

Người Châu Á thường hay lấy dĩ vãng, lịch sử và truyền thống làm chuẩn. Những nền văn hóa Arab, Latinh, Châu Á dễ tin vào định mệnh, và gây một thái độ buông trôi. Người nhập cư Mỹ bỏ nước ra đi không hi vọng quay về nên chỉ gắn bó với hiện tại và tương lai. Người Mỹ chỉ nghĩ đến tương lai trước mắt đẹp hơn , do đó lạc quan. Ngay cả ngày nay, trạng thái đó vẫn tồn tại mặc dù Mỹ gặp ngiều khó khăn (vũ khí nguyên tử, ô nhiễm môi trường, thất nghiệp, vai trò cường quốc kinh tế lung lay). Người Mỹ luôn luôn tin là có thể thay đổi được thực trạng, do đó họ luôn luôn vội vã, hối hả. Khen ai có nghị lực là lời khen cao nhất.

III. DÂN CHỦ

Ở phương Tây người ta thường nghĩ là nước Anh mang đến cho thế giới chế độ đại nghị; nước Pháp với cách mạng 1789 cùng khẩu hiệu “Tự do, Bình đẳng, Bác ái”, Hoa Kỳ với nền dân chủ hiện đại. Xin đọc thêm Tocqueville, nhà nước pháp quyền Hoa Kỳ: một quan niệm về dân chủ và pháp luật.

Hữu Ngọc, hồ sơ văn hóa Mỹ, NXB thế giới, Hà nội 2000.
Đăng bởi: ycantho - Ngày đăng: 02/11/2010