“Nước loạn mà kẻ sĩ giàu là kẻ sĩ nhục, nước trị mà kẻ sĩ nghèo là kẻ sĩ nhục”- đất nước loạn lạc mà kẻ sĩ giàu thì đó là kẻ ích kỷ chỉ biết lo thân, đất nước thái bình mà kẻ sĩ nghèo thì đó là kẻ bất tài không nuôi nổi mình.

Khi nói đến Kẻ sĩ hay Sĩ phu người ta nghĩ ngay đến những con người khả tín và khả kính, không vì tài năng chuyên môn nào đó của họ mà vì cả một ý niệm về nhân cách, đạo đức chính tâm, tượng trưng cho chân lý và lẽ phải. Họ là những con người vì tha nhân mà sống, không bao giờ chịu khuất phục trứơc bạo quyền ( Uy vũ bất năng khuất ). Vai trò và hình ảnh kẻ sĩ rất khó nhìn trong thời bình vì cuộc sống của họ rất tầm thường như mọi người, nhưng ngược lại, rất nổi bật và dễ nhận ra trong cái cảnh Quốc phá Gia vong như lời cổ nhân đã dạy " Gia bần tri hiếu tử, Quốc loạn thức trung thần " ...

Đối với Kẻ sĩ, trước công việc chung của đất nước họ không bao giờ soi mói hoặc đố kỵ thành phần, đẳng cấp hay qúa khứ của bất cứ một ai, họ sẵn sàng cổ võ và đứng chung chiến tuyến với tất cả mọi người trong một tấm lòng chung với một mục đích chung, một ý chí chung là vì dân vì nước như tấm gương đức thánh Trần hưng Đạo khi xưa ( Vì nước quên thù nhà ).

Còn trí thức ngày nay được đo lường bằng văn bằng hay chuyên môn nào đó và thường chú trọng danh vọng và kinh tế nhiều hơn đạo đức. Trí thức ngày nay cũng không thiếu cái cảnh " Đầu đội mũ cánh chuồn, qùy mọp sân trướng phủ " để tìm lợi danh một cách thiếu nhân cách như một vài trường hợp trong giới khoa bảng ngày xưa vậy.