Y Cần Thơ- Powered by TheKyOnline.vn
Thuỳ và phân thuỳ gan

Thuỳ và phân thuỳ gan

I. Phân thuỳ gan theo hình thể ngoài gan:

Theo quan niệm cổ điển, gan được chia thuỳ theo hình thể ngoài:

- Mặt trên gan được chia làm 2 thuỳ: thuỳ phải và thuỳ trái, dựa vào rãnh dây chằng liềm của gan.

- Mặt dưới được chia làm 4 thuỳ: thuỳ phải, thuỳ trái, thuỳ vuông, thuỳ đuôi, dựa vào:

+ Rãnh dọc phải gồm rãnh túi mật ở trước và rãnh tĩnh mạch chủ dưới ở sau.

+ Rãnh dọc trái gồm dây chằng tròn chạy trong rãnh ở phía trước và dây chằng tĩnh mạch chạy trong rãnh ở phía sau.

+ Rãnh ngang hay rốn gan.

Sự mâu thuẫn giữa mặt trên và mặt dưới chứng tỏ các phân chia thuỳ gan nếu chỉ căn cứ đơn thuần vào hình thể ngoài là thiếu sót và không đáp ứng được những yêu cầu của phẫu thuật gan hiện đại.

II. Phân thuỳ gan theo đường mạch mật trong gan

Theo giáo sư Tôn Thất Tùng, dựa vào sự phân bố các đường mạch mật trong gan, có thể phân chia gan như sau:

- Gan được chia làm 2 nửa: gan phải và gan trái, ngăn cách nhau bởi khe chính hay khe giữa. Khe này được xác định ở mặt trên gan bằng 1 đường kẻ từ bờ trái tĩnh mạch chủ dưới tới khuyết túi mật.

- Gan phải chia làm 2 phân thuỳ:

+ Phân thuỳ sau.

+ Phân thuỳ trước.

Khe liên phân thuỳ phải (hay khe bên phải), được xác định ở mặt trên gan bởi đường kẽ từ bờ phải tĩnh mạch chủ dưới lần theo lá trên của mạc chằng vành, rồi vòng xuống, song song với bờ phải gan, cách bờ đó 3 khoát ngón tay.

- Gan trái cũng chia làm 2 phân thuỳ:

+ Phân thuỳ giữa.

+ Phân thuỳ bên.

Hai phân thuỳ giữa và bên được ngăn cách nhau bởi khe tĩnh mạch rốn.

Vậy gan được chia làm 4 phân thuỳ: phân thuỳ trước, phân thuỳ sau, phân thuỳ giữa và phân thuỳ bên. Ngoài ra có thể có phân thuỳ thứ năm là phân thuỳ lưng hay phân thuỳ đuôi.

Về mặt phẫu thuật cần phải chia các phân thuỳ thành các hạ phân thuỳ nhỏ hơn. Tuy các phân thuỳ đó chưa thật sự hoàn toàn phù hợp với giải phẫu học vì còn thiếu những rãnh ngang, hoặc những ranh giới rõ rệt.

Như vậy:

+ Thuỳ đuôi là hạ phân thuỳ I.

+ Phân thuỳ bên gồm 2 hạ phân thuỳ II và III.

+ Phân thuỳ giữa gồm 1 hạ phân thuỳ IV.

+ Phân thuỳ trước gồm 2 hạ phân thuỳ V và VIII.

+ Phân thuỳ sau gồm 2 hạ phân thuỳ VI và VII.

Về mặt giải phẫu so sánh, thì phân thuỳ bên có thể chia làm 2 phân thuỳ, vì ở những động vật có gan nhiều thuỳ, thì khe ngăn cách giữa 2 hạ phân thuỳ II và III rất sâu và rõ rệt.

Do kích thước lớn, vị trí cố định và giòn, vỡ gan thường gặp trong chấn thương; chảy máu có thể trầm trọng vì các tĩnh mạch gan nằm trong các ống cứng và không thể co lại. Gan cũng có thể vỡ bởi 1 xương sườn gãy đâm xuyên qua cơ hoành. Các dấu hiệu lâm sàng cho thấy rằng các dòng máu của các tĩnh mạch mạc treo tràng trên và tĩnh mạch lách vẫn tương đối riêng biệt trong tĩnh mạch cửa, đi lần lượt dọc theo các nhánh phải và trái của tĩnh mạch cửa đến các thuỳ phải và trái của gan. Như vậy, các tế bào ác tính và các cục huyết khối nhiễm khuẩn dễ đi tới thuỳ phải nếu ổ bệnh nguyên phát ở trong địa hạt dẫn lưu của tĩnh mạch mạc treo tràng trên, hoặc tới thuỳ trái nếu nó thuộc địa hạt dẫn lưu của tĩnh mạch lách và tĩnh mạch mạc treo tràng dưới. Hiểu biết về cách chia gan thành phân thuỳ là kiến thức mang tính sống còn trong phẫu thuật cắt bỏ 1 phần gan.

Đăng bởi: ycantho - Ngày đăng: 09/07/2011