Xem video 

Karl Marx vs. Adam Smith: Nước nào dung hòa cả hai?
So sánh Karl Marx và Adam Smith là đặt hai cha đẻ của hai trường phái kinh tế và triết lý xã hội đối lập vào cùng một sân khấu:

Adam Smith là cha đẻ của chủ nghĩa tư bản hiện đại với nguyên lý “bàn tay vô hình” – thị trường tự điều tiết.

Karl Marx là cha đẻ của chủ nghĩa cộng sản, phê phán sâu sắc bất công giai cấp trong chủ nghĩa tư bản và kêu gọi sở hữu tập thể các tư liệu sản xuất.

1. Tư tưởng đối lập
Chủ đề:
• Adam Smith: Tự do cá nhân, thị trường tự do
• Karl Marx: Công bằng xã hội, xóa bỏ bóc lột

Vai trò của nhà nước:
• Adam Smith: Hạn chế tối thiểu, chỉ can thiệp khi thị trường thất bại
• Karl Marx: Nhà nước giữ vai trò trung tâm trong quản lý kinh tế (giai đoạn đầu)

Mục tiêu:
• Adam Smith: Thịnh vượng quốc gia thông qua cá nhân làm giàu
• Karl Marx: Giải phóng giai cấp công nhân khỏi áp bức

Về sở hữu:
• Adam Smith: Tư nhân
• Karl Marx: Cộng sản – xóa bỏ tư hữu

2. Quốc gia dung hòa cả hai?
👉 Các nước Bắc Âu – đặc biệt là Na Uy, Thụy Điển, Phần Lan, Đan Mạch – là ví dụ điển hình.

Vì sao?
🔹 Ảnh hưởng từ Adam Smith:
Vẫn duy trì nền kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa: có cạnh tranh, có tư nhân, có đầu tư nước ngoài.

Doanh nghiệp tư nhân phát triển mạnh, nhất là trong công nghệ, tài chính, dịch vụ.

🔹 Ảnh hưởng từ Karl Marx:
Hệ thống phúc lợi xã hội toàn diện: y tế, giáo dục miễn phí, bảo hiểm thất nghiệp, nghỉ phép có lương...

Thuế thu nhập cao đối với người giàu để phân phối lại thu nhập.

Vai trò nhà nước rõ rệt trong giảm bất bình đẳng và bảo vệ người yếu thế.

3. Họ làm thế nào?
🟢 Dùng thị trường (theo Smith) để tạo ra thịnh vượng.

🔴 Dùng nhà nước (theo Marx) để phân phối lại công bằng.

📌 Mô hình này gọi là Chủ nghĩa tư bản xã hội (social democracy) – không cực đoan như Marx, cũng không thả nổi như Smith.

4. Kết luận
❝ Bắc Âu không đi theo Marx, cũng không thần thánh hóa Smith.
Họ lấy cái hiệu quả của tư bản, và bọc nó trong trái tim của công lý xã hội. ❞

💡 Đây là bài học quý giá cho các quốc gia đang giằng co giữa tự do kinh tế và trách nhiệm xã hội:
Tư bản để làm giàu – Xã hội để không bỏ rơi ai cả.