Sỏi thận, Stone burden & options Phạm Thanh Trọng YAK37 - Trongphamthanh - 11-17-2025
Bệnh nhân nam, 48 tuổi, làm công nhân. Sỏi thận (P) #14x7mm+ ứ nước độ I thận (P), đau hông (P) nhiều, đau quặn từng cơn không liên tục, mỗi cơn đau khoảng 5 đến 10 phút, đau lan ra sau lưng, không tư thế giảm đau.
Hãy đánh giá Stone burden và cho options?
⭐ 1. Đánh giá Stone Burden
Kích thước & đặc điểm sỏi- Sỏi thận phải 14 × 7 mm → chiều lớn nhất 14 mm.
- Đây là sỏi trung bình–lớn (intermediate–large renal stone).
- Không phải sỏi “khổng lồ” nhưng quá lớn để tự thoát theo đường niệu.
Vị trí- Sỏi nằm trong thận (P) — chưa rõ ở đài nào but nếu gây ứ nước độ I thì khả năng nằm vị trí gây cản trở dòng chảy (đài dưới / bể thận / sát khúc nối).
Tình trạng thận & triệu chứng- Ứ nước độ I → có tắc nghẽn mức độ nhẹ.
- Đau quặn từng cơn, đau lan sau lưng, không tư thế giảm → điển hình của đau do tắc nghẽn niệu trên.
- → Sỏi có ý nghĩa lâm sàng, cần can thiệp.
Kết luận Stone burden- Stone burden: Moderately high (14 mm)
- Có tắc nghẽn nhẹ (hydronephrosis độ I)
- Triệu chứng nhiều → chỉ định can thiệp mạnh.
⭐ 2. Các lựa chọn điều trị (Options)
(1) ESWL – Tán sỏi ngoài cơ thể
✔ Chỉ phù hợp nếu:- Sỏi <20 mm
- Sỏi không quá cứng (HU < 1000)
- Vị trí thuận lợi (đài trên/giữa), không quá thấp.
❗ Nhưng trong trường hợp này:- Kích thước 14 mm: có thể tán ESWL
- Tuy nhiên nguy cơ thất bại cao hơn nếu:
- Sỏi dài (14 mm) → łat tạo nhiều mảnh → có thể cần 2–3 lần tán
- Sỏi nằm đài dưới
- Bệnh nhân đau nhiều và có ứ nước → ESWL không phải lựa chọn tốt nhất
➡ ESWL có thể chọn nhưng không phải ưu tiên nếu có ứ nước + đau nhiều.
(2) RIRS – Tán sỏi bằng laser nội soi mềm (Retrograde Intrarenal Surgery)
✔ Phù hợp nhất với:- Sỏi từ 10–20 mm
- Sỏi trong thận bất kỳ vị trí
- Có tắc nhẹ
- Bệnh nhân muốn ít xâm lấn
Ưu điểm:- Tỷ lệ sạch sỏi cao (85–95%)
- Ít xâm lấn
- Đau ít
- Nằm viện ngắn
Nhược điểm:- Cần đặt JJ stent trong 2–4 tuần sau thủ thuật.
➡ RIRS là lựa chọn tối ưu cho sỏi 14 mm + có triệu chứng + ứ nước độ I.
(3) PCNL mini / ultra-mini (nếu sỏi cứng hoặc nhiều viên)
✔ Được cân nhắc nếu:- Sỏi rất cứng (HU > 1200)
- Giải phẫu thận khó cho RIRS
- Muốn tỷ lệ sạch sỏi cao nhất
➡ Không phải lựa chọn đầu tay với sỏi 14 mm, nhưng rất tốt nếu thất bại ESWL hoặc không thuận lợi cho RIRS.
(4) Điều trị nội khoa hỗ trợ (Không phải điều trị chính)- Uống đủ nước (2–2.5L/ngày nếu không chống chỉ định)
- Giảm đau (NSAIDs nếu không chống chỉ định)
- Giãn cơ trơn (alpha-blocker → chỉ hữu ích với sỏi niệu quản, ít giá trị với sỏi thận)
- Theo dõi → không phù hợp trong trường hợp này vì:
- Sỏi lớn 14 mm
- Có ứ nước
- Có triệu chứng
➡ Không khuyến cáo điều trị nội khoa đơn thuần.
⭐ 3. Gợi ý hướng xử trí tối ưu
Với thông tin bạn đưa ra:
? Lựa chọn ưu tiên: RIRS (nội soi mềm – laser Holmium hoặc Thulium Fiber)
Do:- Kích thước 14 mm phù hợp nhất
- Có ứ nước → cần xử lý triệt để
- Đau quặn nhiều
- Tỷ lệ thành công cao → sạch sỏi trong 1 lần
? Lựa chọn thay thế: ESWL
Nếu:- Sỏi không quá cứng
- Vị trí thuận lợi
- Bệnh nhân muốn điều trị đơn giản
❗ Nhưng cần biết tỷ lệ cần tán nhiều lần.
1
|