Hoại tử và hoại thư (Necrosis and gangrene)

[tak]

Theo từ điển Hán Việt của Đào Duy Anh:

Hoại có nghĩa là hư hỏng, nát, không tốt.
Thư chỉ cái mụt ngầm ở trong thịt.
Tử nghĩa là chết hoặc không hoạt động nữa.

Hoại thư: chỉ phần thịt trong cơ thể bị hư, hỏng, nát.
Hoại tử: chỉ sự hư hỏng, chết hoặc không còn hoạt động nữa.

Y học hiện đại định nghĩa hoại tử (necrosis): là sự chết yểu của tế bào hoặc một số tế bào (mô). Các tế bào chết sớm hơn so với chu kỳ sống của nó và do các tác nhân bên ngoài gây ra. Trong sự chết tế bào có chương trình (apoptosis), sự chết tế bào diễn ra một cách tự nhiên, là một phần của chu kỳ sống của tế bào và có lợi cho cơ thể. Trong khi đó hoại tử hoàn toàn ngược lại. Hoại tử gây hại cho tổ chức mô, cơ quan trong cơ thể và có thể dẫn đến tử vong. Các tế bào chết do hoại tử sẽ không giải phóng tín hiệu hóa học đến hệ thống miễn dịch. Điều này dẫn đến các đại thực bào lân cận tế bào chết không đến bao vây và tiêu hủy tế bào chết; từ đó hình thành nên mô chết hoặc mãnh vở tế bào.

Hoại thư: khi các tế bào chết do hoại tử ngoài việc không gửi tín hiệu đến hệ thống miễn dịch chúng còn tiết ra một số chất độc vào các mô, tế bào xung quanh đặc biệt là lysosome. Lysosome giải phóng enzyme thủy phân gây phá hủy các bộ phận của tế bào mà nó gặp. Việc này có thể dẫn đến sự chết tế bào dây chuyền. Khi số lượng tế bào chết tăng lên một mức đáng kể ta gọi đó là hoại thư.

Hoại tử chỉ mức độ tế bào chết ít (vi mô) trong khi hoại thư chỉ một lượng tế bào chết khá lớn (vĩ mô).

Nguyên nhân:

Nguyên nhân gây hoại tử là do các yếu tố bên ngoài như chấn thương, nhiễm khuẩn, nhiễm độc, ung thư, nhồi máu hoặc viêm tác động lên tế bào. Ví dụ: bị rắn độc cắn, chất độc sẽ gây hoại tử các tế bào trên đường truyền của nó.

Hoại thư chủ yếu là do không có máu đến nuôi các tế bào. Bất cứ tác nhân nào ảnh hưởng đến nguồn cấp máu đều có thể gây ra hoại thư ví dụ như: nhiễm khuẩn, huyết khối, thiếu máu cục bộ, tiểu đường, nghiện thuốc lá, chấn thương.

Nguồn tư liệu: http://en.wikipedia.org/wiki/Apoptosis
http://en.wikipedia.org/wiki/Necrosis
http://en.wikipedia.org/wiki/Gangrene

[ntkvan]

Bệnh nhân nam 37t vào viện với lí do đau nhức ngón 2 bàn tay trái.

Khởi phát đầu tiên là tê,đau sau đó sưng tím,sờ thấy lạnh.Có dịch trắng đục,hôi,có bọt khí,không có sốt.

Bệnh nhân có hút thuốc lá khoảng 14 năm,trung bình mỗi ngày 1 gói,hiện tại giảm còn 1,2 điếu/ngày

Tiền sử viêm tắc mạch máu(đã có cắt 2 đốt giữa và xa của ngón 2,4 bàn tay phải)

Theo em,trường hợp này với những triệu chứng biểu hiện như trên,bệnh nhân bị hoại tử.

Để xác định chính xác bệnh nhân bị hoại tử hay hoại thư cần theo dõi bệnh nhân và cho bệnh nhân làm thêm các xét nghiệm cận lâm sàng:

Xét nghiệm máu - nếu số lượng tế bào máu trắng là cao, nó có thể chỉ ra rằng có hoại tử.

Mô / dịch- một mẫu mô hay chất lỏng từ khu vực bị ảnh hưởng sẽ được thực hiện và thử nghiệm cho lây nhiễm. Khi kiểm tra xác định các loại vi khuẩn tốt hơn các bác sĩ có thể chọn kháng sinh để sử dụng. Các bác sĩ cũng có thể xem một đoạn nuôi cấy mô để xác định mức độ tử vong mô.

Hình ảnh quét - MRI, CT, cũng như X-quang có thể giúp xác định được diện tích của tổn thương .Động mạch đồ có thể hình dung các động mạch và xác định máu chảy qua động mạch - điều này sẽ giúp các bác sĩ xác định những tắc nghẽn.
Phẫu thuật - trong trường hợp nghi ngờ nội bộ hoặc phẫu thuật hoại tử khí có thể được yêu cầu để xác định chẩn đoán.

xem thêm http://translate.googleusercontent.c...QXv5Yds6Qnn0CA
http://translate.google.com.vn/trans.../wiki/Necrosis
http://vietbao.vn/Suc-khoe/Thuoc-la-...h/45248574/250

[Ways]

Mình đọc trong mấy cuốn giải phẫu bệnh thì thấy hoại tử có khoảng 8 dạng, trên wiki chỉ có 7 dạng thôi. Mình xin kể ra:
1) Hoại tử nước (Liquefactive necrosis): thường xảy ra ở não sau khi bị tắc một động mạch hoặc sau chấn thương.
2) Hoại tử đông (Coagulative necrosis): xảy ra ở những trong điều kiện nồng độ oxy thấp, như sau infarction, gặp ở tim, lách, thận. Vùng hoại tử thường có màu trắng xám và còn hình dáng của cấu trúc cũ.
3) Hoại tử mỡ (Fatty necrosis): là do hoạt động của men Lipase, gặp trong viêm tụy cấp chẳng hạn.
4) Hoại tử bã đậu (Caseous necrosis): do các chất lipoid trọng lượng phân tử lớn hiện diện trong tế bào của trực khuẩn Koch gây tác động mạnh tới tế bào và mô. Vùng hoại tử thường tồn tại khá lâu do chất độc ức chế hoạt động của enzym thủ phân nội bào.
5) Hoại tử xuất huyết (Haemorrhagic necrosis): thường là do tắc tĩnh mạch, máu không về được, thành mạch vỡ ra gây tràn ngập máu khắp nơi. Chính máu tràn ngập như vậy sẽ gây thiếu oxy và hoại tử vùng đó.
6) Fibrinoid necrosis: thường ở thành mạch của những người bị tăng huyết áp, do lắng đọng các protein có cấu trúc giống fibrin. Sau đó sẽ xuất hiện Eosinophil tại nơi lắng đọng.
7) Hoại tử calci hóa (calcification necrosis): Do lắng đọng calci ở nhưng nơi hoại tử đông, hoại tử mỡ hoặc hoại tử bã đậu. Cơ chế liên quan đến sự giảm áp lực CO2, tính kiềm của mô hoại tử và sự có mặt của phosphatase kiềm.
8) Cái này đáng quan tâm nè. Gangrene: nó là sự kết hợp của hoại tử đông với tình trạng nhiễm khuẩn, thường là kỵ khí. Ví dụ như Fournier's gangrene ở vùng sinh dục nam. Gangrene thường liên quan đến bất thường về mạch máu, như viêm tắc mạch...Nó có 4 types: wet, dry, gas và internal. Dry gangrene thì chỉ là hoại tử đông và không nhiễm khuẩn, nhìn giống như xác ướp. Thường cũng là do thiếu máu. Tuy nhiên giai đoạn cuối thì thường cũng sẽ nhiễm khuẩn. Gas gangrene thì do Clostridium perfringens gây ra.